با افزایش سن چه تغییراتی در سیستم شنوایی رخ می دهد؟
با افزایش سن، افراد به بیماری های مزمن مبتلا می شوند. 80% افراد بالای 65 سال، حداقل به یک بیماری مزمن مبتلا هستند. معمول ترین این بیماری ها عبارتند از: التهاب مفاصل، افزایش فشار خون، مشکلات شنوایی، مشکلات بینایی و وزوز گوش.
با افزایش سن، همه بخش های سیستم شنوایی دچار تغییراتی می شوند. به علاوه، برخی شرایط خاص شنوایی در افراد مسن، بیشتر از افراد جوان دیده می شود.
اثر افزایش سن بر گوش خارجی
اولین اثر افزایش سن بر گوش خارجی، کاهش الاستیسیتی و استحکام آن است. غدد ترشح کننده سرومن (جرم گوش) توانایی ترشح خود را از دست می دهند و چربی موجود در کانال گوش کاهش می یابد. در نتیجه پوست کانال خشک شده و به ضربه حساس شده و آسیب پذیر می شود. سرومن گوش نیز سخت، غلیظ و فشرده می گردد و بخش استخوانی کانال گوش به ضربه ناشی از خروج سرومن بسیار حساس می شود. چون پوستی که کانال گوش را پوشانده، بسیار نازک است، این مشکل در هنگام قالبگیری برای سمعک نیز دیده می شود. همراه با تغییرات ایجاد شده در کانال گوش، تحمل پذیرش مواد سخت کاهش یافته که این امر بر تجویز سمعک تأثیر می گذارد.
تجمع و فشردگی جرم در کانال گوش به دلایل زیر ایجاد می شود:
چه عواملی بر روی نتایج آزمایش ABR اثر می گذارند؟
عواملی که ممکن است بر نتایج آزمایش ABR تأثیر بگذارند عبارتند از:
به علاوه، ضخیم و بلند شدن فولیکول های مو و حرکت آنها به سمت پرده گوش سبب افزایش تجمع سرومن می شوند. شیوع تجمع سرومن فشرده در افراد مسن بیش از 34% است.
اثر افزایش سن بر گوش میانی
گوش میانی شامل پرده گوش، زنجیره استخوانچه ای، عضلات و لیگامان های گوش میانی نیز به افزایش سن حساس هستند. مطالعات ساختار گوش میانی نتایج زیر را نشان داده اند:
اثر افزایش سن بر گوش داخلی
گوش داخلی نیز تحت تأثیر افزایش سن قرار می گیرد. اجزای حسی، عصبی، عروقی، سلول های نگهدارنده، سیناپتیک و مکانیکی همگی نسبت به افزایش سن حساس هستند. ساختار عضو کورتی (اندام اصلی شنیدن که حاوی گیرنده های شنوایی است) به افزایش سن بسیار حساس است و بیشتر از حد انتظار سلول های مویی (گیرنده های شنوایی) را از دست می دهد. عموما از بین رفتن سلول های مویی در بخش پایه حلزون بسیار شدید است. اگرچه کاهش تعداد سلول های مویی بیشتر در سلول های مویی خارجی گزارش شده است، اما سلول های مویی داخلی نیز دچار تخریب می شوند. کاهش تعداد سلول های مویی خارجی در قاعده حلزون سبب کم شنوایی می شود. افزایش سن همچنین باعث کاهش تعداد فیبرها در عصب شنوایی می شود.
اثر افزایش سن بر سیستم اعصاب مرکزی
افزایش سن، سیستم اعصاب مرکزی به خصوص سیستم اعصاب مرکزی شنوایی را تحت تأثیر قرار می دهد. تخریب عصبی ناشی از افزایش سن، با موارد زیر مشخص می شود:
کاهش کلی نورون ها، تغییر در اندازه نورون ها، کاهش اندازه تنه سلول، هسته یا هستک، کاهش در انشعابات دندریت ها همراه با کاهش یا تحلیل دندریت ها، کاهش سلول ها در قشر شنوایی که بیشتر در شکنج فوقانی گیجگاهی دیده می شود. در حقیقت، بین سن و کاهش سلول ها رابطه مستقیم وجود دارد. با افزایش سن، ضخامت قشر شنوایی در مغز کاهش می یابد. عموما تغییرات سیستم عصبی ناشی از سن، تنها محدود به هسته های داخلی سیستم اعصاب مرکزی شنوایی نیست و در افراد مختلف بسیار متفاوت است.
شرایط پزشکی همراه کم شنوایی
علاوه بر تخریب ناشی از سن، عوامل دیگری نیز در ایجاد کم شنوایی در افراد مسن دخالت دارند. این عوامل عبارتند از: قرار گیری در معرض نویز و سرو صدای زیاد، عوامل ژنتیکی، تومورهای عصب هشتم، ضربه، اختلالات متابولیک مانند مشکلات کلیه، بیماری های عروقی، عفونت ها، مصرف داروهای سمیت زا برای گوش که اکثرا عبارتند از آمینوگلیکوزیدها، اسید اتاکرینیک و سالیسیلات ها. عملکرد داروهای سمیت زای گوش بدین صورت است که این داروها برای مدت طولانی در بدن باقی می مانند و تأثیر آنها بر مایعات گوش داخلی، بیشتر از سایر بافت ها و مایعات بدن است. با توجه به اینکه در افراد مسن میزان دفع کلیه ها کاهش می یابد، مواد سمیت زا به مدت طولانی تری در بدن باقی می مانند و تأثیر بیشتری بر گوش داخلی می گذارند. داروهای آمینوگلیکوزید، ابتدا سلول های مویی خارجی را ازبین می برند اما اگر غلظت دارو به اندازه کافی زیاد باشد سبب آسیب به سلول های مویی داخلی نیز می شوند. تأثیر داروهای سمیت زای گوش در افراد مسن بیشتر بوده و این افراد برای ابتلا به کم شنوایی حسی-عصبی ناشی از دارو مستعدتر هستند.
بیماری های قلبی-عروقی نیز سبب کم شنوایی در افراد مسن می شوند. طی یک بررسی ملاحظه شد که در گروه بزرگی از افراد مسن که تحت تأثیر نویز نبوده و سایر اختلالات شنوایی نیز نداشتند، بین اختلالات قلبی-عروقی و کم شنوایی ارتباط وجود دارد. مطالعات نشان داد بین فشار خون سیستولی و کم شنوایی حسی-عصبی ارتباط قابل توجهی وجود دارد. آستانه شنوایی فرکانس های پایین بیشتر تحت تأثیر اختلالات قلبی-عروقی قرار می گیرند. وجود جرم فشرده، عفونت گوش میانی، تومور های زبانی-حلقی یا اتواسکلروز (چسبندگی استخوانچه های گوش میانی) در افراد مسن معمول است. بیماری های اکتسابی که سبب کم شنوایی انتقالی می شوند ممکن است همراه یا بدون وجود ضایعه حلزونی ایجاد شوند. همچنین لازم به ذکر است با افزایش کم شنوایی، خطر ابتلا به زوال عقلی افزایش می یابد.
